Jeżówka purpurowa – Echinacea purpurea L.

Echinacea purpurea L. (Moench) dzięki swojej pięknej aparycji jest często spotykana w ogródkach jako roślina ozdobna.

Była używana od wieków przez Indian w Ameryce Północnej m.in. do zwalczania bólu gardła, zębów, przeziębień oraz jako remedium na ukąszenia węży. Do Europy zawędrowała w XX wieku.

Jest przedmiotem wielu badań naukowych za sprawą niezwykłych właściwości immunomodulujących – z zastosowaniem również w onkologii. Nie do końca jednak wiadomo które zawarte w niej substancje i w jaki konkretnie sposób działają.

Istnieją badania potwierdzające łaczenie się alkiloamidów z receptorami kannabinoidowymi (CB1, w szczególności CB2), które z kolei zawiadują szeregiem cytokin m.in. IL-3, IL-6, interferon (IFNs), czynnik martwicy nowotworów (Tumor Necrosis Factor – TNF alpha).

Wiemy, że ekstrakt z Echinacea zwiększa syntezę TNF-alpha mRNA w monocytach, jednakże nie produkcję samego TNF-alpha – jest ona uruchomiona dopiero po stymulacji monocytów za pomocą obcych lipopolisacharydów lub endotoksyn – w teorii więc pobudza organizm do zwiększenia zdolności odpowiedzi immunologicznej po to, by w razie czego być przygotowanym do akcji 🙂

Jednocześnie inne modele zwierzęce sugerują, że ekstrakty z echinacei mogą zmniejszyć stan zapalny i obrzęk, prawdopodobnie poprzez hamowanie cyklooksygenaz i lipoksygenaz.

Potencjał przeciwwirusowy w stosunku do wirusów grypy H5N1, H1N1 oraz H7N7 oraz koronawirusów (w tym MERS-CoV i SARS- CoV) w warunkach in vitro.

U myszy, którym podawano przez całe życie ekstrakt z jeżówki odnotowano znaczące wydłużenie życia, zmiany w komórkach szeregu immunoproliferacyjnego – zwiększenie ilości komórek NK- natural killers biorących udział w obronie przeciwnowotworowej zarówno w szpiku kostnym jak i śledzionie (podobne wyniki uzyskano u myszy z białaczką – podawano im 7,5mg proszku tygodniowo).

Ogólnie jeżówka ma udowodnione silne właściwości immunostymulacyjne- antywirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. U ludzi stosowano ją nawet w leczeniu AIDS. Pobudza do działania limfocyty.

Surowiec:

ziele jeżówki purpurowej (Echinaceae purpureae herba), korzeń jeżówki (Echinaceae purpureae radix)

zawiera kwasy kaftarowy i cykoriowy, flawonoidy, polisacharydy, poliacetyleny, alkiloaminy, alkiloamidy, sole mineralne

Do celów leczniczych zbieramy najczęściej ziele (od czerwiec-lipiec, do września) oraz korzeń- u roślin około 4-letnich.

Zastosowanie u zwierząt:

– zmniejszenie podatności na infekcje, podniesienie odporności, skraca czas choroby, usprawnia fagocytozę (badania m.in. na myszach, świniach, psach i koniach)

– stosowanie naparów do przemywania trudno gojących się ran, w ropnych zakażeniach skóry, opornych gronkowcach (wysokie dawki)

– pomocniczo w zakażeniach wirusem brodawczaka, podnosi poziom interferonu

– z tego samego powodu stosowana przy FIV, FeLV dodatnich kotach

– w schorzeniach górnych dróg oddechowych – kaszel kennelowy, koci katar

– jak immunostymulant w chorobach nowotworowych, zapobieganie chorobom nowotworowym – stosowanie pulsacyjnie zwiększa ilość komórek NK

– pomocniczo w demodekozie, wspomaganie odporności komórkowej w zakażeniu pierwotniakami- Giardia spp.,

– w chorobach przewodu pokarmowego związanych z przerostem patogennych bakterii, owrzodzeniach

– w nawracającym zapaleniu gruczołów okołoodbytowych

– w schorzeniach wątroby

– choroby przyzębia (potencjał lokalnie anestetyczny)

– gorączki niewiadomego pochodzenia, w zapobieganiu sepsie

– przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo

– w badaniach na myszach – potencjał zmniejszający populację Candida albicans, zmniejszający stan zapalny we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego, przywracający barierę nabłonka jelitowego

– w badaniach na ludziach potencjał antynowotworowy, antyproliferacyjny (rak szyjki macicy)

Interakcje i działanie niepożądane :

leki

– może hamować niektóre enzymy wątrobowe(cytochrom P-450, CYP3A4), a co za tym idzie podnosić poziom leków we krwi, m.in.: klomipramina, cyklosporyna, gikokortykosteroidy, diltiazem, fentanyl, imipramina, doksorubicyna, ketokonazol, ondansetron, takrolimus, winlblastyna, winkrystyna, itrakonazol, lowastatyna, fenobarbital, immunosupresanty

– uważać u zwierząt uczulonych na rośliny z rodzaju Astrowatych

– przy zbyt wysokich dawkach mogą wystąpić wymioty

– w badaniach na ludziach- 12tyg nie występowały działania niepożądane, ale ze względu na potencjał immunostymulacyjny ostrożnie do stosowania przy chorobach autoimmunologicznych, ogólnie zaleca się stosowanie w systemie pulsacyjnym z przerwami (większość źródeł zaleca stosowanie do 8tyg i potem przerwa, w chorobach autoimmunologicznych do 2 tyg)

– w teorii można stosować w ciąży, aczkolwiek również ostrożnie

Sposoby podawania:

Świeże ziele, napar, nalewka zarówno ziele jak i korzeń

Bibliografia:

Senderski E. Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie
Johnson R., Foster S., Low Dog T., Kiefer D. Przewodnik po ziołach leczniczych najbardziej skuteczne rośliny lecznicze świata
Wynn S., Fougère B.  „Veterinary Herbal Medicine”


Stephan Pleschka i inni, Anti-viral properties and mode of action of standardized Echinacea purpurea extract against highly pathogenic avian Influenza virus (H5N1, H7N7) and swine-origin H1N1 (S-OIV)

Johanna Signer i in.. In vitro antiviral activity of Echinaforce, an Echinacea purpurea preparation, against common cold coronavirus 229E and highly pathogenic MERS-CoV and SARS-CoV. 


Daxing Gu a, Huiting Wang a, Mingen Yan a, Yaoxing Li a, Shijing Yang a, Dayou Shi a,b,c,
Shining Guo, Li Wu, Cui Liu Echinacea purpurea (L.) Moench extract suppresses inflammation by inhibition of C3a/C3aR signaling pathway in TNBS-induced ulcerative colitis rats 

Mohamed A. Hashem, Ahmed N. F. Neamat-Allah, Heba E. E. Hammza, Hala M Abou-Elnaga, Impact of dietary supplementation with Echinacea purpurea on growth performance, immunological, biochemical, and pathological finding in broiler chickens infected by pathogenic E. coli

Emine Yalçın, Oksal Macar, Tuğçe Kalefetoğlu Macar, Dilek Çavuşoğlu,Kültiğin Çavuşoğlu  Multi-protective role of Echinacea purpurea L. water extract in Allium cepa L. against mercury(II) chloride