Fitoterapia i suplementacja w walce z Helicobacter cz.1
Zacznijmy może od tego, że bakterie typu helicobacter wchodzą w skład naturalnej mikrobioty zwierząt towarzyszących- zresztą tak jak i u ludzi (nawet do 80% populacji w krajach rozwiniętych jest nosicielami), choć u ludzi opisano związek przyczynowo- skutkowy pomiędzy przerostem – konkretnie Helicobacter pylori – a zmianami zapalnymi błony śluzowej z owrzodzeniami, metaplazją i nowotworami żołądka i dwunastnicy włącznie.
Bakterie z rodzaju Helicobacter mogą zdominować mikrobiotę żołądka powodując dalszą dysbiozę i szereg zaburzeń zmieniających przepuszczalność nabłonka przewodu pokarmowego. Mają wpływ na rozluźnianie połączeń między komórkami nabłonka – tzw. „tight junction” – obniżając zawartość białek, które tworzą owe połączenia – okludyny i klaudyny. Powoduje to wzrost przepuszczalności połączeń ścisłych dla małych jonów i cząsteczek. W badaniach na ludziach wykazano również że mechanizm ten indukuje zdolność do zwiększenia przenikania antygenów pokarmowych co może skutkować alergią pokarmową.
Obecnie leczenie u ludzi obejmuje antybiotykoterapię (zazwyczaj dwa skojarzone chemioterapeutyki) – metronidazol, klarytromycyna, tetracyklina, lewofloksacyna, amoksycylina z kwasem klawulanowym łączone z solami bizmutu plus leki hamujące wydzielanie soków żołądkowych- popularne IPP- np. omeprazol, pantoprazol oraz dietę. Problemem niestety są nawroty oraz antybiotykooporność – w niektórych populacjach sięgająca już 60-70% np. na metronidazol.
Jeśli objawy z przewodu pokarmowego są mocno nasilone a krętki są obecne w wymazie z prostnicy – u zwierząt lekiem z wyboru jest metronidazol plus amoksycylina z kwasem klawulanowym, ew. tetracyklina, klarytromycyna, standardowo IPP oraz leki osłonowe typu sukralfat, ale w literaturze są doniesienia o pozytywnym działaniu także makrolidów – a konkretnie tylozyny, która oprócz działania antybakteryjnego ma komponentę przeciwzapalną.
Van den Bulck przeprowadził badania u zwierząt na wrażliwość szczepów Helicobacter na antybiotyki – większość z nich była wrażliwa na ampicylinę, klarytromycynę, tetracyklinę, tylozynę, gentamycynę, enrofloksacynę oraz neomycynę. Terapię kontynuujemy od 2 do 4 tygodni.
Problematyczne jest również to, że bakterie typu helico mogą produkować biofilm na błonie śluzowej, który utrudnia penetrację leków i pomimo wrażliwości danego szczepu na antybiotyk, biofilm uniemożliwia eradykację patogenu.
Poszukuje się więc innych rozwiązań – między innymi pokładając nadzieję w fitoterapii oraz dodatkowej suplementacji.
NAC
N- acetylocysteina ma bardzo szerokie zastosowanie – jest jednym z głównych suplementów medycyny mitochondrialnej – wspomaga produkcję glutationu, detoksykację, usuwanie metali ciężkich, ma potencjał antyoksydacyjny, działa mukolitycznie, w zakażeniach/ przerostach bakteryjnych stosowana jest przede wszystkim ze względu na swoje właściwości w rozpuszczaniu i zapobieganiu wytwarzania biofilmu przez bakterie. Podobne działanie na biofilm w literaturze opisywane jest między innymi z użyciem- kurkumy, nanosrebra, kwasów boswelinowych, żurawiny, laktoferyny oraz bakteriofagów czy ultradźwięków.
Zielona herbata
Stwierdzono, że katechiny zawarte w zielonej herbacie mają działanie hamujące na H. Pylori in vitro. Zresztą ekstrakt z zielonej herbaty in vitro był „brany na tapetę” już nie raz – hamuje rozwój Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, Vibrio cholerae O1, V. cholerae non-O1, Vibrio parahaemolyticus, Vibrio mimicus, Campylobacter jejuni i Plesiomonas shigelloides, wykazuje działanie przeciwbakteryjne i bakteriobójcze wobec opornych na metycylinę Staphylococcus aureus (MRSA) – do Egiptu warto zabrać swój termosik 😉
Co ciekawe, w badaniach in vivo u myszoskoczków mongolskich połączenie zielonej herbaty z sucralfatem dało pozytywne efekty (działanie bakteriobójcze).
W innym badaniu klinicznym z użyciem myszy „germ free”, czyli wolnych od innych bakterii i specjalnie zarażonych Helicobacter felis oraz Helicobacter pylori – in vivo stwierdzono, że spożywanie zielonej herbaty przyjmowanej przed infekcją zapobiega zapaleniu błony śluzowej żołądka, a przyjmowanie go po ustąpieniu zakażenia zmniejsza możliwy nawrót zapalenia żołądka oraz, że zielona herbata w ilości nadających się do spożycia klinicznego, ma działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne in vitro. Spożywanie zielonej herbaty wiąże się z niższym poziomem bakterii Helicobacter felis.
U myszy zarażonych eksperymentalnie które otrzymały zieloną herbatę po zakażeniu H. felis nastąpił znaczny spadek liczby bakterii, podczas gdy grupa myszy, które otrzymywały zarówno zieloną herbatę przed jak i po zakażeniu nie wykazywały wykrywalnych bakterii H. felis i były porównywalne z niezakażonymi – mówimy tutaj o ekstrakcie 3g na 300ml wody- a więc zwykła herbatka 🙂
Saccharomyces boulardii
Jako dodatek do standardowego leczenia podnosi stopień całkowitej eradykacji oraz niweluje skutki uboczne – wymioty, nudności i biegunkę.
Drozdżaki te stosowane są przy antybiotykoterapii ze względu na odporność na kwas solny, działanie przeciwbiegunkowe oraz ochronne na prawidłową florę bakteryjną.
Kiełki brokuła/sulforafan
Inhibicja wzrostu Helicobacter pylori u ludzi i myszy, w badaniach in vitro i in vivo.
Nie do końca znany jest mechanizm działania hamującego wzrost Helicobacter, wiemy, że poprzez transkrypcję czynnika Nrf2, indukuje wzrost enzymów antyoksydacyjnych co zapobiega uszkodzeniu komórek nabłonka, a co za tym idzie kolonizację bakteryjną.
In vivo podawanie kiełków brokuła myszom powodowało zmniejszenie kolonizacji przez helicobacter oraz redukcję TNF- alfa i interleukiny-1- czynników zapalnych.
To samo działanie cytoprotekcyjne zaobserwowano przy długotrwałym podawaniu leków z grupy NLPZ jednocześnie z sulforafanem.
Witamina C
Silne działanie antyoksydacyjne, wzmacniające odporność, inhibitor ureazy (która jest wytwarzana przez Helicobacter pylori w celu kolonizacji błony śluzowej), czynnik potrzebny do syntezy kolagenu (m.in. typu IV- konieczny w budowie blaszki podstawowej błony śluzowej przewodu pokarmowego), stymulant syntezy prostaglandyn. Ponadto liczne badania wykazały, że suplementacja witaminą C przyjmowaną razem z antybiotykami może zwiększyć skuteczność eradykacji Helicobacter. Oczywiście większość zwierząt potrafi syntetyzować endogenną witaminę c, jednakże w badaniach jej dodatkowa suplementacja u myszy zwiększała wytwarzanie prostaglandyny E2 (przeciwzapalna) nawet o 90%.
W badaniach u ludzi suplementacja 500mg wit c dziennie zwiększyła eradykację H.pylori przy standardowym leczeniu o 30%. Co więcej, u ludzi niski poziom wit b12, wit D3 i wit C oraz kwasu foliowego koreluje z zakażeniem H.pylori.
Bibliografia: Nicole Tegtmeyer, Steffen Backert; Molecular Pathogenesis and Signal Transduction by Helicobacter pylori Steffen Backert; Molecular Mechanisms of Inflammation: Induction, Resolution and Escape by H. Pylori J.Collins, Amira Ali Ibrahim, Duane T. Smooth; Antibiotic therapy for Helicobacter pylori G. Cammarota, G. Branca,F. Ardito, M. Sanguinetti, G. Ianiro, R. Cianci i inni; Biofilm Demolition and Antibiotic Treatment to Eradicate Resistant Helicobacter pylori: A Clinical Trial G. Cammarota, A. Gallo, M. Sanguinetti, B.Posteraro; Review article: biofilm formation by Helicobacter pylori as a target for eradication of resistant infection Y.Wang, S. Xu, Q. He, K. Sun, X. Wang, X. Zhang, Y. Li, J. Zeng; Crosstalk between microbial biofilms in the gastrointestinal tract and chronic mucosa diseases S. Mirzaeian, A.A. Sarchahi, A. Shojaee Tabrizi, A. Derakhshandeh; Eradication of gastric Helicobacter spp. by triple therapy in dogs C. Stoicov, R. Saffari, J. Houghton; Green tea inhibits Helicobacter growth in vivo and in vitro J. P. Fedwick, T. K. Lapointe, J. B. Meddings, P. M. Sherman, A. G. Buret; Helicobacter pylori Activates Myosin Light-Chain Kinase To Disrupt Claudin-4 and Claudin-5 and Increase Epithelial Permeability S. Mousavi, S. Bereswill, M. M. Heimesaat; Immunomodulatory and Antimicrobial Effects of Vitamin C H. Ullah, A. Di Minno, C. Santarcangelo, H. Khan, J. Xiao, C. R. Arciola, M. Daglia; Vegetable Extracts and Nutrients Useful in the Recovery from Helicobacter pylori Infection: A Systematic Review on Clinical Trials A. Yanaka; Role of Sulforaphane in Protection of Gastrointestinal Tract Against H. Pylori and NSAID-Induced Oxidative Stress H. Szajewska, A. Horvath, M. Kołodziej; Systematic review with meta-analysis: Saccharomyces boulardii supplementation and eradication of Helicobacter pylori infection J. S Suchodolski, S. E Dowd, E. Westermarck, J. M Steiner, R. D Wolcott, T. Spillmann, J. A Harmoinen; The effect of the macrolide antibiotic tylosin on microbial diversityin the canine small intestine as demonstrated by massive parallel 16S rRNA gene sequencing M. S El Shahawy, M. H Hemida, I. El Metwaly, Z. M Shady; The effect of vitamin D deficiency on eradication rates of Helicobacter pylori infection A. Hussain, E. Tabrez, J. Peela, P. Honnavar; Vitamin C: A Preventative, Therapeutic Agent Against Helicobacter pylori H. Mei, H. Tu; Vitamin C and Helicobacter pylori Infection: Current Knowledge and Future Prospects X. Cai, X. Li, Y. Jin, M Zhang, Y. Xu, C Liang, Y. Weng, W. Yu, X. Li; Vitamins and Helicobacter pylori: An Updated Comprehensive Meta-Analysis and Systematic Review R. O’Mahony, H. Al-Khtheeri, D. Weerasekera, N. Fernando, D. Vaira, J. Holton, C. Basset; Bactericidal and anti-adhesive properties of culinary and medicinal plants against Helicobacter pylori